Gəncə-Qazax iqtisadi-coğrafi rayonunun mineral bulaqları

     

     Gəncə-Qazax iqtisadi-coğrafi rayonunun mineral bulaqları 💦

Bölgənin başlıca mineral su mənbələri Qazax rayonunda olan mineral sular əsasən Salahlı bölgəsində cəmlənmişdir.  Rayonda debiti yüksək olan mineral sulara Salahlı 10,8 min l/gün, Aşağı Salahlı - 21,6 min l/gün, Əskipara - 5,4 min l/gün, Əzizbəyli - 2,7 min l/gün, Tovuz rayonunda Şamlıq - 2,7 min l/gün, Kazımlı - 10,8 min l/gün, Kəndalar - 43 min l/gün,  Turşsu-24,5 min l\gün, Şınıx - 8064 min l/gün, Gədəbəydə Qızılca - 86,4 min l/gün, Slavyanka - 21,6 min l/gün, Qalakənd - 108 min l/gün, Şınıx-Mormor-8,064 mln l\gün,Çayqarışığı - 216 min l/gün, Şəmkir - 43,2 min l/gün, Daşkəsəndə Yuxarı Daşkəsən - 4,3 min l/gün, Aşağı Daşkəsən - 5,4 min l/gün, Alaxançallı - 108 min l/gün, Qabıqtala - 4,3 min l/gün və s. aiddir. Slavyanka mineral bulağı əsasında süfrə suyu istehsal olunur. Bölgədə mineral sular əsasən Gədəbəy, Göy-Göl, Tovuz, Qazax rayonlarında daha çox rast gəlinir.

      Goranboy rayonunda müalicəvi əhəmiyyətli mineral sular Buzluq, Yuxarı Ağcakənd, Çaybulaq, Sərdarbulaq, Kəpəz və Murovdağın ətəyində olan suları qeyd etmək olar.

     Göygöl rayonunun mineral suları Hacıkənd, Çaykənd, Toğanda yaşayış məntəqələrində yerləşir. Rayon  ərazisində çox sayda bulaq var. Bunlardan Yeddi bulaq (çay kənarında), Göy dağ bulağı, Novruz bulağı, Qızxanım bulağı, Dərzi Qaya bulağı, Xatın bulağı, Çınqıl dağının bulağı və başqalarını göstərə bilərik. Turizm üçün maraqlı olan bulaqlardan turş sulu bulaqları da göstərmək olar. Bu bulaqlar Murovdağ istiqamətində və Göygöl gölü ərazisində yerləşir. Göygöl ərazisi qərbdə Daşkəsən rayonu ilə, Cənubdan və şərqdən Murovdağla, şimalda Göygöl-Çaylı nəqliyyat yolu ilə sərhəddədir sahəsi 500 km², relyefi orta dağlıq zonasına aiddir. Dərələri, təpələri, zirvələri, qayalı yamacları, ekzotik görünüşü vardır.

     Damcılı bulağı tarixi təbiət abidəsi olmaqla yanaşı, istirahət üçün ən gözəl məkandır. İnsanların mənalı istirahət etmələri üçün burada hər cür əlverişli şərait yaradılmışdır.

     Gədəbəy ərazisində Keçi-Keçi, Cüyür, Ayı, Cərgə bulaqları, eləcə də Narzan, Qızılca, Mormor, Çaldaş mineral su bulaqları yerləşir.  Hacıkənd Gəncə şəhərindən 17 km aralı 1000 m hündürlükdə yerləşir. Bu yerin iqlimi mülayim isti, rütubətli, qışı nisbətən istidir. Hacıkənd yaxınlığında karbonturşulu bulaq və böyük sayda içməli su çeşmələri mövcuddur.

     Bu zonada nadir təbii müalicə amili kimi tanınan Naftalan nefti mədənləri, Naftalan kəndi ərazisində yerləşir.  Naftalan neftinin müalicəvi xususiyyətləri hamıya məlumdur. Goranboy rayonunun mərkəzi Goranboy şəhərinin yaxınlığında yerləşən kiçik Naftalan şəhərinin əhalisinin sayı 6500 nəfərdir. Bu kurort şəhərindəki sanatoriya və pansionatlara gələn xəstələr Naftalan nefti və onun əsasında hazırlanan məlhəmlərlə müalicə alırlar. Naftalan nefti yaraların, dəri, sinir, uroloji və ginekoloji xəstəliklərin, həmçinin qaraciyər, oynaqların və oynaq ətrafındakı yumşaq toxumaların, dayaq-hərəkət aparatı­nın müalicəsi üçün çox səmərəli vasitədir. Naftalan şəhəri eyniadlı kiçik kəndin yerində salınmışdır. Bu adın əsasını təşkil edən "nafta" sözü isə Azərbaycan ərazisindəki qə­dim dövlət qurumlarından biri olmuş Midiya dilində "axan, süzülən" deməkdir.

     Bu turizm mərkəzinin formalaşması 60-cı illərə təsadüf edir. 1960-cı ildə müalicəvi neft əsasında fəaliyyət göstə­rən və ümumdünya şöhrəti qazanmış Naftalan sanatoriyası yaradılmışdır. Qısa müddətdə o, 2000 yerə qədər genişləndirildi. Minlərlə kilometr uzaqdan bura xəstələr gəlib, şəfa tapıblar. Naftalan kurortu ildə 60 min nəfər insan qəbul etmək qabiliyyətinə malikdir.  Bu kurort şəhərində "Mil", "Muğan", “Qarabağ”, “Şirvan” və “Çinar” sanatoriyaları və turistlər üçün mehmanxana fəaliyyət göstərir. Son zamanlar inşa edilmiş “Naftalan”  sanatoriyası isə müasir şəraitli otaqlarla, müalicə şöbəsi ilə təchiz edilmişdir və xarici və yerli qonaqların ixtiyarına verilmişdir.

     Daşkəsən rayonu ərazisində də  müalicəvi əhəmiyyətli bulaqlar geniş yayılmışdır. Yumurtalı bulaq (Qabaqtəpə kəndi), Narzan bulağı (Yuxarı Daşkəsən qəsəbəsi), Turşsu bulağı (Alaxançallı kəndi), Qiblə bulağı (Qabaqtəpə kəndi), Qayğı bulağı (Qabaqtəpə kəndi), Böyrək bulağı (Alunitdağ qəsəbəsi), İdris bulağı (Əmirvar kəndi), Seyid bulağı (Xoşbulaq kəndi) bunlara bariz nümunədir.